Hoe voer je het gesprek over het belang van kunst bij maatschappelijke ontwikkeling?
De waarde van kunst en social design als vliegwiel voor maatschappelijke verandering staat momenteel volop in de belangstelling. Ook in het programma van Leeuwarden-Fryslân 2018 zien we inspirerende voorbeelden en het wordt een centraal thema bij de ‘Legacy’. De waarde van verbeeldingskracht als antwoord op maatschappelijke vraagstukken lijkt evident. Maar wie is bereid om daar ook echt in te investeren?
Dialoog met lokaal bestuur en maatschappelijke organisaties
De veelheid aan doelgroepen en ‘stakeholders’ is een kracht als het gaat om de maatschappelijke waarde, maar een zwakte als het aankomt op investeren in de verdere ontwikkeling. In de complexe werkelijkheid van sociaal-artistieke praktijken moet ‘de maker’ zelf nog te vaak – en in meerdere opzichten – ‘de eindjes aan elkaar knopen’. Als we daar niets aan doen, blijft het ploeteren in de marge. Hoe kunnen we een doorbraak forceren? Hoe komen we tot een dialoog met lokaal bestuur en maatschappelijke organisaties over een meer duurzaam en structureel draagvlak?
‘Out of the box’ – activiteiten
Structureel investeren in ‘out of the box’ activiteiten is lastig als de benodigde kennis en middelen nog ‘in the box’ blijven van regulier beleid binnen verschillende domeinen. Programma’s voor sociaal-artistieke praktijken, zoals De Reis, investeren daarom niet alleen in de ontwikkeling van projecten maar ook in de dialoog met verschillende ‘stakeholders’. Maar hoe succesvol zijn zij daarin?
Tijdens deze editie van Dwarskijkers zoeken we de verdieping, delen we ervaringen met andere programma’s en gaan we in dialoog over oplossingen voor hardnekkige kwesties. De verdieping komt van twee onderzoekers vanuit het artistieke en sociale domein: Marleen van der Haar en Nathalie Beekman.
Praktische informatie
Datum: donderdag 7 juni 2018
Tijd: 19.30 – 21.30 uur
Locatie: Tresoar, Boterhoek 1 in Leeuwarden
Kosten: gratis
Diner: van 18.00 – 19.00 uur (kosten: € 12,50)
Dialoog in de praktijk | Oplossingen voor hardnekkige kwesties
De inbreng van vraagstukken uit de praktijk komt van drie meerjarige programma’s die alle drie een duurzame verbinding willen leggen tussen de kracht van cultuur en maatschappelijke ontwikkeling. Dit zijn De Reis van Keunstwurk Friesland; Platform Community Arts van Kunstbalie (waaronder de Buurtcultuurfondsen van Noord-Brabant) en Tandem for Culture van de European Cultural Foundation en MitOst.
Van alle drie de programma’s zijn zowel makers als partners aanwezig. De programma’s presenteren ieder kort hoe zij de maatschappelijke dialoog over sociaal artistieke praktijken aanjagen en vormgeven. Wat levert dit op? Wat zijn resterende kwesties? Deze kwesties vormen het startpunt voor een dialoog met de zaal, met inbreng van de aan de programma’s verbonden wetenschappers, makers, en vertegenwoordigers van lokaal bestuur en maatschappelijke organisaties. De conclusies en aanbevelingen zullen van invloed zijn op de verdere vormgeving van dialogen met stakeholders van de drie programma’s in de loop van 2018.
Onderzoeker Marleen van der Haar geeft een presentatie over het relatief nieuwe concept ‘sociale veerkracht’ (Internationaal: ‘resilience’) en hoe je dat kan inbrengen in een dialoog over maatschappelijke ontwikkeling. Van der Haar werkt als adviseur-onderzoeker bij Het PON in Tilburg. Haar achtergrond als cultureel antropoloog zorgt ervoor dat ze in haar onderzoek betekenisgeving en ‘framing’ vanuit verschillende domeinen en belangen een centrale plek geeft. Het PON heeft, in samenwerking met Telos, in opdracht van de provincie Brabant een Monitor Sociale Veerkracht ontwikkeld op basis van vragenlijstonderzoek onder ruim 10.000 Brabanders en bestaande databestanden. Daarnaast ontwikkelde Het PON een toepassing in de vorm van een serious game, ‘de sociale veerkracht dialoog’. Via de dialoog kunnen verschillende stakeholders in gesprek gaan over een maatschappelijk thema – bijvoorbeeld armoede – en hoe je aan de hand van dat thema de veerkracht van individuen en groepen (zoals wijkbewoners) kunt benutten en versterken. De dialoog over sociale veerkracht is wellicht ook het ideale vertrekpunt voor de maatschappelijke dialoog over sociaalartistieke programma’s. Het PON gaat daar nu samen met CAL-XL mee aan de slag, te beginnen voor de Buurtcultuurimpuls van Gemeente Tilburg.
Kunstenaar en onderzoeker Nathalie Beekman geeft een inleiding over actieonderzoek en artistiek onderzoek rondom de vraag hoe je verschillende stakeholders actief betrokken krijgt en houdt. Beekman gaf leiding aan het Pavlov Medialab, een experimenteel lab voor de nieuwe media waarin situatiekunst in de publieke ruimte één van de speerpunten was. Nu is zij actief met Sparklab, een kunst&filosofielab voor kinderen in het primair onderwijs. Hierbij worden kunst en filosofie met elkaar in dialoog gezet. Dit lab staat centraal in het promotieonderzoek wat zij doet bij de Rijksuniversiteit Groningen gericht op participatief actieonderzoek. Verder is zij als docent verbonden aan de Master Kunsteducatie in Groningen en doet zij artistiek onderzoek bij het lectoraat ‘Image in Context’ beide van de Hanzehogeschool in Groningen. In haar verhaal zal zij ingaan op de rol van kunstenaars en ontwerpers in de vormgeving van de dialoog, zoals bij het Sparklab en bij een langer lopend artistiek onderzoek in het aardbevingsgebied van Groningen.
Deze editie van Dwarskijkers wordt georganiseerd in samenwerking met Tandem for Culture van de European Cultural Foundation en MitOst, met bijdragen van Platform Community Art Brabant en Kunstbalie.
Dwarskijkers is een project van De Reis, het community-art programma van Keunstwurk dat uitdagende ideeën en initiatieven uit de Friese samenleving helpt realiseren. De Reis is onderdeel van het hoofdprogramma van Leeuwarden-Fryslân 2018.
